Papur briffio gan y Gwasanaeth Ymchwil:

1. Cyflwyniad

Mae’r papur hwn yn rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf am y datblygiadau sy’n berthnasol i Gymru o ran gadael yr Undeb Ewropeaidd. Mae’n cynnwys adrannau ar waith yn y Cynulliad ac yn Llywodraeth Cymru; ar lefel yr UE; ar lefel y DU; yr Alban ac Iwerddon. Mae'n ymdrin â'r cyfnod rhwng 6 Rhagfyr a 11 Ionawr, er y cyfeirir at ddigwyddiadau diweddarach lle y mae gwybodaeth ar gael ar adeg y drafftio terfynol.

2. Datblygiadau yng Nghymru

Cynulliad Cenedlaethol Cymru

Y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol

Y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol yw prif bwyllgor y Cynulliad ar gyfer cydgysylltu gweithgareddau'r Pwyllgorau sy'n gysylltiedig â gadael yr Undeb Ewropeaidd. Mae’r Pwyllgor yn cynnal ymchwiliad ar y Goblygiadau Posibl i Gymru wrth Adael yr Undeb Ewropeaidd.

Dyma sesiynau mwyaf diweddar ymchwiliad y Pwyllgor:

§ 5 Rhagfyr: Cynhaliodd y Pwyllgor y Fforwm EC-UK yn y Senedd. Rhoddodd Cadeirydd pob Pwyllgor y wybodaeth ddiweddaraf am ei waith sy'n ymwneud â gadael yr Undeb Ewropeaidd, a chynhaliwyd sesiynau ar gysylltiadau o fewn y DU a gwaith y Fforwm EC-UK yn y dyfodol (mae rhagor o wybodaeth am hyn isod).

§ 12 Rhagfyr: Sesiwn breifat ar Adael yr Undeb Ewropeaidd: y goblygiadau i Gymru, a'r flaenraglen waith.

Mae gwybodaeth reolaidd am waith y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol i’w gweld ar flog y Cynulliad: https://blogcynulliad.com/2016/10/21/brexit-yng-nghymru-amaethyddiaeth-a-physgodfeydd/.

Arall

Mae sawl un o Bwyllgorau'r Cynulliad yn trafod ymchwiliadau posibl i faterion sy'n ymwneud â gadael yr Undeb Ewropeaidd ac, wrth i'r rhain ddod yn fwy cadarn, byddwn yn cynnwys manylion yn y papur hwn ar y wybodaeth ddiweddaraf ynglŷn â gadael yr Undeb Ewropeaidd.

Dadleuon yn y Cyfarfod Llawn

§ 11 Ionawr: Addysg Uwch a gadael yr Undeb Ewropeaidd.

§ 11 Ionawr: Marchnad Sengl yr UE a gadael yr Undeb Ewropeaidd.

Busnes Pwyllgor

§ 14 Rhagfyr: Sut beth fydd hawliau dynol yng Nghymru yn dilyn gadael yr Undeb Ewropeaidd? - ymgynghoriad y Pwyllgor Cydraddoldeb, Llywodraeth Leol a Chymunedau yn dechrau.

Llywodraeth Cymru

6-7 Rhagfyr: Ymwelodd y Prif Weinidog Carwyn Jones AC â Brwsel ar gyfer cyfres o gyfarfodydd yn ymwneud â gadael yr Undeb Ewropeaidd, gan gynnwys cyfarfod â'r Comisiwn Ewropeaidd i drafod Prosiect Metro De Cymru. Cyfarfu hefyd â Karmenu Vella, Comisiynydd yr Amgylchedd, Materion Morol a Physgodfeydd, a Gianni Pittella ASE, Llywydd Grŵp y Sosialwyr a'r Democratiaid yn Senedd Ewrop.

7 Rhagfyr: "Llawer mwy na chynllun trafnidiaeth yn unig” - y Prif Weinidog yn cyflwyno’r achos dros Fetro De Cymru wrth ymweld â Brwsel.

14 Rhagfyr: Ysgrifennydd y Cabinet yn croesawu cytundeb “cryf a theg” i’r diwydiant pysgota.

4-6 Ionawr: Y Prif Weinidog, Carwyn Jones, yn teithio i Norwy i ddysgu mwy am yr UE i ddeall cydberthynas y wlad â'r Undeb Ewropeaidd yn well.

Newyddion

Andrew RT Davies AC ar y PAC a gadael yr Undeb Ewropeaidd (Farmers Guardian, 6 Ionawr)

3. Datblygiadau ar lefel yr UE

Y Cyngor Ewropeaidd

13 Rhagfyr: Y Cyngor yn cymeradwyo blaenoriaethau deddfwriaethol yr UE ar gyfer 2017.

15 Rhagfyr: Mabwysiadodd y Cyngor Ewropeaidd gasgliadau ar fudo, diogelwch, datblygu economaidd a chymdeithasol, ieuenctid, Cyprus, a chysylltiadau allanol (Wcráin a Syria). Cyhoeddodd yr UE27 (yr UE heb y DU) ddatganiad am y broses ar ôl i Erthygl 50 gael ei sbarduno gan y DU.

Y Comisiwn Ewropeaidd

8 Rhagfyr: Mae'r Comisiwn wedi agor troseddau yn erbyn y DU a gwledydd eraill yn dilyn achos allyriadau VW.

Senedd Ewrop

14 Rhagfyr: Canlyniadau difrifol os caiff y Senedd fwy neu lai ei heithrio o'r trafodaethau ynghylch gadael yr Undeb Ewropeaidd

Newyddion Ewropeaidd

21 Rhagfyr: Mae Adfocad Cyffredinol Sharpston Llys Cyfiawnder yr Undeb Ewropeaidd wedi cyhoeddi barn bod y Cytundeb Masnach Rydd arfaethedig rhwng yr UE a Singapôr yn 'gymysg', h.y. dim ond drwy'r UE a'r aelod-wladwriaethau yn gweithredu ar y cyd y gellir dod ag ef i ben. Ysgrifennodd y rhan fwyaf o aelod-wladwriaethau, gan gynnwys y DU, i ddweud bod rhannau o'r gostyngiad EUSFTA o fewn cymhwysedd a rennir yr UE a'r aelod-wladwriaethau, a hyd yn oed cymhwysedd unigryw yr aelod-wladwriaethau. Bu myfyrio ynghylch y ffaith y bydd cytundeb masnach rhwng yr UE a'r DU ar ôl gadael yr Undeb Ewropeaidd yn cael ei ystyried yn yr un modd.

4. Datblygiadau ar lefel y DU

Llywodraeth y DU

4 Ionawr: Cafodd Syr Tim Barrow ei benodi yn Gynrychiolydd Parhaol y DU i'r UE.

Fforwm EC-UK

Ar 5 Rhagfyr, cynhaliodd David Rees, Cadeirydd y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol gyfarfod o'r Fforwm EC-UK yn y Cynulliad. Mae'r Fforwm EC-UK yn gyfarfod anffurfiol, a gynhelir o dan reolau Chatham House, o Gadeiryddion Pwyllgorau Ewropeaidd (neu gyfatebol) yn Nhŷ'r Cyffredin (Pwyllgor Craffu Ewropeaidd, a'r Pwyllgor sydd newydd ei sefydlu, sef y Pwyllgor Gadael yr Undeb Ewropeaidd), Tŷ'r Arglwyddi (Pwyllgor Dethol yr UE), Senedd yr Alban (Pwyllgor Diwylliant, Twristiaeth, Materion Ewropeaidd ac Allanol), a Chynulliad Gogledd Iwerddon (Pwyllgor ar gyfer y Swyddfa Weithredol). Cynhelir y Fforwm ddwywaith y flwyddyn mewn gwahanol leoliadau yn eu tro.

Dyma gyfarfod cyntaf y Fforwm EC-UK ers yr etholiadau diweddar, ac ers pleidlais Refferendwm yr UE, ac roedd yn canolbwyntio'n bennaf ar graffu ar y broses o adael yr Undeb Ewropeaidd.

Cydbwyllgor y Gweinidogion (Trafodaethau'r UE)

Cyfarfod 7 Rhagfyr yn Llundain: Trafodwyd mynediad i farchnadoedd, gorfodi'r gyfraith, diogelwch a chyfiawnder troseddol, cydweithredu barnwrol sifil, mewnfudo a masnach yn ail gyfarfod Cydbwyllgor y Gweinidogion (Trafodaethau'r UE). Llywodraeth yr Alban: Mae pryderon yn parhau ynghylch diffyg cynllun clir o ran Erthygl 50.

Ar 13 Rhagfyr, cyhoeddodd y Pwyllgor Gadael yr Undeb Ewropeaidd lythyr gan yr ysgrifennydd parhaol adrannol gyda manylion am y pynciau a drafodwyd a chylch gorchwyl Cydbwyllgor y Gweinidogion (Trafodaethau'r UE).

Tŷ’r Cyffredin

Ar 7 Rhagfyr cafwyd dadl ar Gynllun y Llywodraeth ar gyfer Gadael yr Undeb Ewropeaidd, a oedd yn cymeradwyo'r Llywodraeth yn cyhoeddi ei chynlluniau cyn sbarduno Erthygl 50 erbyn diwedd mis Mawrth.

Ar 8 Rhagfyr, cyhoeddodd y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Gweinyddiaeth Gyhoeddus ei adroddiad ar gysylltiadau rhyngsefydliadol yn y DU, gan ddweud bod yn rhaid i gysylltiadau rhynglywodraethol y DU wella wrth i drafodaethau i adael yr Undeb Ewropeaidd ddechrau.

Ar 19 Rhagfyr, gwnaeth y Prif Weinidog ddatganiad am y Cyngor Ewropeaidd o ran 15 Rhagfyr, ac atebodd gwestiynau. Roedd dadl hefyd ar Adael yr UE: Gwyddoniaeth ac Ymchwil, a agorwyd gan y Gweinidog Prifysgolion, Gwyddoniaeth, Ymchwil ac Arloesi (Jo Johnson), a daeth yr Is-ysgrifennydd Gwladol dros Adael yr Undeb Ewropeaidd (Robin Walker) â'r ddadl i ben.

7 Rhagfyr: Edrychodd y Pwyllgor Craffu Ewropeaidd ar CETA, Trethiant, a'r Farchnad Sengl Ddigidol.

8 Rhagfyr, Sunderland: Cafodd y Pwyllgor Gadael yr Undeb Ewropeaidd dystiolaeth ar beth allai gadael yr Undeb Ewropeaidd ei olygu i Sunderland, a blaenoriaethau gogledd-ddwyrain Lloegr.

Ar 12 Rhagfyr, clywodd y Pwyllgor Materion Cymreig gan Ysgrifennydd Gwladol Cymru, y Gwir Anrhydeddus Alun Cairns AS a'r Is-Ysgrifennydd Gwladol, Guto Bebb AS, ynghylch effaith gadael yr Undeb Ewropeaidd ar Gymru, a chynrychiolaeth Cymru yn ystod y trafodaethau ynghylch gadael yr Undeb Ewropeaidd.

14 Rhagfyr: Holodd y Pwyllgor Gadael yr Undeb Ewropeaidd yr Ysgrifennydd Gwladol, David Davis AS, ynghylch amcanion negodi'r DU ar gyfer gadael yr UE. Ar 13 Rhagfyr, cyhoeddodd y Pwyllgor Gadael yr Undeb Ewropeaidd lythyr gan yr ysgrifennydd parhaol adrannol gyda manylion am y pynciau a drafodwyd a chylch gorchwyl Cydbwyllgor y Gweinidogion (Trafodaethau'r UE).

14 Rhagfyr: Trafododd y Pwyllgor Craffu Ewropeaidd Ddur a Rheoli Drylliau.

Ar 20 Rhagfyr, rhoddodd y Prif Weinidog dystiolaeth i'r Pwyllgor Cyswllt ar adael yr Undeb Ewropeaidd, a'r gwariant ar iechyd a gofal cymdeithasol.

21 Rhagfyr: Mae'r Pwyllgor Archwilio Amgylcheddol yn gofyn am dystiolaeth ysgrifenedig ar gyfer ymchwiliad newydd ar Ddyfodol Rheoliadau Cemegau ar ôl Refferendwm yr UE. Bydd yn canolbwyntio ar ddyfodol y Rheoliad Ewropeaidd ar Gofrestru, Gwerthuso, Awdurdodi a Chyfyngu ar Gemegau (REACH).

Ysgrifennodd y Pwyllgor Craffu Ewropeaidd at Syr Ivan Rogers, cyn ac ar ôlei ymddiswyddiad fel Cynrychiolydd Parhaol y DU i'r UE, yn gofyn iddo drafod gwaith Cynrychiolaeth Barhaol y DU. Ar 18 Ionawr, bydd y pwyllgor yn clywed gan David Lidington AS, Arweinydd Tŷ'r Cyffredin, am Graffu Ewropeaidd a'r Llywodraeth.

11 Ionawr: Cynhaliodd y Pwyllgor Addysg wrandawiad cyhoeddus yng Ngholeg Penfro, Prifysgol Rhydychen ar gyfer y sesiwn dystiolaeth gyntaf o'i ymchwiliad ar effaith gadael yr Undeb Ewropeaidd ar addysg uwch.

Rhagfyr 19, Aberdeen: Cafodd y Pwyllgor Gadael yr Undeb Ewropeaidd dystiolaeth ar y cyfleoedd a'r risgiau ar gyfer yr Alban ar ôl gadael yr Undeb Ewropeaidd. Archwilio'r cyfleoedd a'r risgiau ar gyfer yr Alban ar ôl gadael yr UE.

4 Ionawr: Cyhoeddodd y Pwyllgor Archwilio Amgylcheddol The Future of the Natural Environment after the EU Referendum, gan gynnwys y dystiolaeth. Dywedodd Cadeirydd y Pwyllgor: "Protections for Britain's wildlife and special places currently guaranteed under European law could end up as 'zombie legislation' even with the Great Repeal Bill. The Government should safeguard protections for Britain's wildlife and special places in a new Environmental Protection Act. UK farming faces significant risks – from a loss of subsidies and tariffs on farm exports to increased competition from countries with weaker food, animal welfare and environmental standards. The Government must not trade away these key protections as we leave the EU. It should also give clarity over any future farm subsidies."

Tŷ’r Arglwyddi

Mae Pwyllgor Undeb Ewropeaidd Tŷ'r Arglwyddi a'i chwe is-bwyllgor yn cynnal "cyfres gydgysylltiedig o ymholiadau ar y materion allweddol a fydd yn codi yn y trafodaethau sydd i ddod ar adael yr Undeb Ewropeaidd".

Ar 8 Rhagfyr cafwyd dadl ar effaith gadael yr Undeb Ewropeaidd ar y Lluoedd Arfog a'r Gwasanaeth Llysgenhadol.

Ar 12 Rhagfyr, cafwyd cwestiwn ar yr Undeb Ewropeaidd: Polisi amgylcheddol, ac un arall ar adael yr Undeb Ewropeaidd: Polisi Hawliau Defnyddwyr.

Ar 13 Rhagfyr, cafwyd cwestiynau ar adael yr Undeb Ewropeaidd: Deddf Diwygio a Llywodraethu Cyfansoddiadol 2010, yn ogystal â chwestiynau ar adael yr Undeb Ewropeaidd: Dinasyddiaeth yr Undeb Ewropeaidd:

Ar 14 Rhagfyr, cafwyd cwestiwn ar Fewnfudo: Myfyrwyr rhyngwladol, ac ar 15 Rhagfyr, cafwyd cwestiwn ar adael yr Undeb Ewropeaidd: Addysg Uwch.

19 Rhagfyr: cwestiwn ar adael yr Undeb Ewropeaidd: Rheolau Sefydliad Masnach y Byd; cwestiwn ar adael yr Undeb Ewropeaidd: Galw ar Erthygl 50; ac ailadroddwyd Datganiad y Llywodraeth ar y Cyngor Ewropeaidd, ac yna cafwyd cwestiynau.

Ar 21 Rhagfyr, cafodd Is-bwyllgor Materion Cartref yr UE dystiolaeth gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol ar fudo rhwng y DU a'r UE.

Ar 6 Rhagfyr, cafodd Is-bwyllgor Cyfiawnder yr UE dystiolaeth gan academyddion allweddol, ymarferwyr a chyn uwch-farnwyr ar ddechrau ei ymchwiliad newydd: Gadael yr Undeb Ewropeaidd: cydweithredu cyfiawnder sifil a Llys Cyfiawnder yr Undeb Ewropeaidd. Cynhaliwyd sesiwn dystiolaeth gyda chyfreithwyr ar 13 Rhagfyr. Ar 14 Rhagfyr, cyhoeddodd y Pwyllgor ei adroddiad Brexit: acquired rights.

9 Rhagfyr: Cafodd Is-bwyllgor Materion Cartref yr UE dystiolaeth gan grwpiau busnes a grwpiau yn y sector cyhoeddus gyda diddordeb ar effaith yr opsiynau posibl ar gyfer symud pobl rhwng y DU â'r UE ar ôl i'r DU adael yr UE.

12 Rhagfyr: Cyhoeddodd Pwyllgor Undeb Ewropeaidd Tŷ'r Arglwyddi ei adroddiad Brexit: UK-Irish relations yn galw ar bob plaid i roi "cydnabyddiaeth swyddogol i natur arbennig ac unigryw y cysylltiadau rhwng y DU ac Iwerddon". Cyhoeddwyd y dystiolaeth. Ar 20 Rhagfyr, clywodd y pwyllgor dystiolaeth ar gyfer Gadael yr Undeb Ewropeaidd: tiriogaethau sy’n ddibynnol ar y Goron, ymchwiliad gan dri Phrif Weinidog Jersey, Guernsey, ac Ynys Manaw.

13 Rhagfyr: Cyhoeddodd Is-bwyllgor Materion Allanol a Marchnad Fewnol yr UE ei adroddiad ar fframweithiau ar gyfer masnach rhwng y DU â'r UE ar ôl gadael yr Undeb Ewropeaidd. Mae'r adroddiad yn gwerthuso pedwar prif fodel ar gyfer masnach rhwng y DU a'r UE yn y dyfodol. Mae'n dod i'r casgliad bod cyfaddawd cynhenid bob amser rhwng rhyddfrydoli masnach ac arfer sofraniaeth. Cyhoeddwyd y dystiolaeth hefyd.

13 Rhagfyr: Mae Is-bwyllgor Materion Ariannol yr UE yn ymchwilio i oblygiadau gadael yr Undeb Ewropeaidd i gyfraniadau'r DU i gyllideb yr UE a'r hyn a gaiff ohoni.

13 Rhagfyr: Cafodd Pwyllgor yr Undeb Ewropeaidd dystiolaeth ar gyfer ei ymchwiliad i adael yr Undeb Ewropeaidd: Gibraltar.

14 Rhagfyr: Mae Is-bwyllgor Materion Ariannol yr UE yn dechrau ar ei ymchwiliad byr, sef Gadael yr Undeb Ewropeaidd: Cyllideb yr UE. Ar 11 Ionawr holwyd cyfreithwyr am gyllideb yr UE ar ôl gadael yr Undeb Ewropeaidd.

14 Rhagfyr: Cyhoeddodd yr Is-bwyllgor Cyfiawnder ei ymchwiliad Gadael yr Undeb Ewropeaidd: hawliau a geir.

15 Rhagfyr: Mae Is-bwyllgor Materion Ariannol yr UE yn cyhoeddi ei adroddiad, sef Brexit: financial services, a'r dystiolaeth, gan ddweud bod cyfnod trosiannol ar gyfer gwasanaethau ariannol yn hanfodol yn dilyn gadael yr Undeb Ewropeaidd.

16 Rhagfyr: Mae mynediad at offer yr UE ac asiantaethau fel y Warant Arestio Ewropeaidd, Europol, Eurojust, System Wybodaeth Schengen (SIS II) a System Wybodaeth Cofnodion Troseddol Ewropeaidd neu i wasanaethau tebyg credadwy, yn hanfodol i allu asiantaethau gorfodi'r gyfraith yn y DU i frwydro yn erbyn troseddau a chadw'r cyhoedd yn ddiogel - Is-bwyllgor Materion Cartref yr UE yn ei adroddiad Brexit: future UK-EU security and police cooperation. Cyhoeddwyd y dystiolaeth hefyd.

17 Rhagfyr: Cyhoeddodd Is-bwyllgor yr Amgylchedd ac Ynni'r UE ei adroddiad ar reoli stociau pysgod a rennir yn dilyn gadael yr Undeb Ewropeaidd. Cyhoeddwyd y gyfrol o dystiolaeth hefyd.

Mae Is-bwyllgor yr Amgylchedd ac Ynni'r UE wedi cyhoeddi'r dystiolaeth lafar ac ysgrifenedig ar gyfer yr ymchwiliad ar Adael yr Undeb Ewropeaidd: Yr Amgylchedd a Newid Hinsawdd

10 Ionawr: Cafodd Pwyllgor yr Undeb Ewropeaidd dystiolaeth gan David Jones AS, yr Adran Gadael yr Undeb Ewropeaidd, a gan Alok Sharma AS, Swyddfa Dramor a Chymanwlad, ar ganlyniad cyfarfod mis Rhagfyr y Cyngor Ewropeaidd.

5. Yr Alban

Senedd yr Alban

13 Rhagfyr: Cafwyd dadl ar fudwyr rhyngwladol yn yr Alban.

20 Rhagfyr: Agorodd y Prif Weinidog ddadl gyda datganiad am Le yr Alban yn Ewrop.

10 Ionawr: Dadl y Llywodraeth - Lle yr Alban yn yr Undeb Ewropeaidd - Diogelu a Hyrwyddo Hawliau Dynol a Rhyddid Sylfaenol

8 Rhagfyr: Cynhaliodd y Pwyllgor Diwylliant, Twristiaeth, Ewrop a Chysylltiadau Allanol sesiwn drafod ar fudo yn yr UE, a oedd yn rhan o'i ymchwiliad i oblygiadau canlyniad refferendwm yr Undeb Ewropeaidd ar gyfer yr Alban.

15 Rhagfyr: Cafodd y pwyllgor drafodaeth am hawliau dinasyddion yr UE.

Llywodraeth yr Alban

7 Rhagfyr: Datganiad gan Lywodraeth yr Alban ar ôl Cydbwyllgor y Gweinidogion (Trafodaethau'r UE) - Mae pryderon yn parhau ynghylch diffyg cynllun clir o ran Erthygl 50.

20 Rhagfyr: Cyhoeddodd y llywodraeth Scotland’s Place in Europe. Y pryder pennaf yw amddiffyn buddiannau cenedlaethol yr Alban. Hefyd: Sicrhau y caiff llais yr Alban ei glywed a gweithredu arno; Cynnal sefyllfa bresennol yr Alban yn y Farchnad Sengl Ewropeaidd; Penderfynol o osgoi sefyllfa anodd o ran gadael yr Undeb Ewropeaidd.

26 Rhagfyr: Aelodaeth y Farchnad Sengl

27 Rhagfyr: Cyllid yr UE yn hanfodol i'r sector colegau

9 Ionawr: Gadael yr Undeb Ewropeaidd yn bygwth diwydiannau creadigol

6. Gogledd Iwerddon

Gweithrediaeth Gogledd Iwerddon

6 Rhagfyr: Gweinidogion yn annerch y Pwyllgor Oireachtas ar effeithiau Refferendwm yr UE

14 Rhagfyr: McIlveen yn croesawu canlyniad Cyngor Pysgodfeydd yr UE

4 Ionawr: Gall bwyd-amaeth edrych ymlaen yn llawn gobaith

7. Y cysylltiadau rhwng y DU ac Iwerddon

Mae Phil Hogan, Comisiynydd (Gwyddelig) yr UE dros Amaethyddiaeth yn annog Iwerddon i gadw pellter oddi wrth y DU o ran gadael yr Undeb Ewropeaidd (Irish Times, 9 Ionawr)

8. Adroddiadau eraill a gyhoeddwyd

§ Gadael yr Undeb Ewropeaidd: Sut y gwnaeth Aelodau Seneddol dwyllo Cameron i gael refferendwm yr UE (BBC)